Chương 10: Văn Học Mỹ Đương Đại -- Những Tác Giả Từ Các Nước Khác : Tiếng Nói Từ Quần Đảo Caribbean và Châu Mỹ La Tinh

Những nhà văn ở quần đảo Carribean nói tiếng Anh đã được hun đúc từ chương trình giảng dạy văn chương và nền cai trị thực dân của Anh, nhưng trong những năm gần đây họ không còn tập trung viết về London, mà về New York và Toronto.  Chủ đề sáng tác gồm vẻ đẹp của quần đảo Carribean, cái khôn ngoan trời sinh của dân cư ở đó, và các cảnh đời nhập cư và lưu vong, như gia đình đổ vỡ, cú shock về văn hóa, sự thay đổi vai trò giữa nam và nữ, và việc đồng hóa. 

Hai nhà văn hàng đầu đáng được nhắc đến là Paule Marshall (1929-) sinh tại Brooklyn, thựa ra không phải là nhà văn quốc tế, nhưng bà đã tả lại thật sống động kinh nghiệm bản thân là con của cặp vợ chồng di dân người Barbado* tại Brooklyn trong tác phẩm Cô Gái Da Ngâm Đen, Trong Khu Chung Cư Nham Thạch **(1959).  Nhà văn người Dominica Jean Rhys (1894-1979) đặt bút viết nên tiểu thuyết Biển Sargasso Rộng Lớn (1966), phóng tác dựa vào tác phẩm Jane Eyre của Charlottte Bronte.  Rhys sống phần lớn đời bà ở Âu châu nhưng tác phẩm của bà lại ca ngợi những phụ nữ Mỹ theo phong trào ủng hộ nữ quyền, lấy “người đàn bà điên loạn bị nhột trong gầm thượng” làm hình ảnh biểu tượng cho người phụ nữ bị áp bức trong xã hội.

----

*The Census shows the Barbadian population as a diverse ethnic mix of people, most of whom are of African descent. However, Barbados is also made up of mixed-race, Caucasian or European descent, East Indian, Oriental, and Middle Eastern

**Brownstone is a brownsandstone that was historically a popularbuilding material. The term is also used in the United States and Canada to refer to a townhouse clad in this or any other aesthetically similar material.

https://en.wikipedia.org/wiki/Brownstone

----

Tác phẩm của Rhys mở đường cho tiếng nói còn giận dữ hơn nữa của nhà văn Jamaica Kincaid (1949-), người đảo Antigua*, với những tác phẩm tự truyện thẳng thắn không che đậy gồm có Annie John (1985),  Lucy (1990), Tự Truyện Của Mẹ Tôi (1996).  Sinh ra ở Haiti nhưng được học tại Mỹ, Edwidge Danticat (1969-) được văn đàn chú ý với tập truyện ngắn Krik!Krak! (1995), lấy tựa từ câu thường thấy trong truyện truyền khẩu dân gian Haiti. Danticat kể lại quá khứ bi tráng của dân tộc mình qua tiểu thuyết lịch sử Đồn Điền Trồng Mía** (1998).

Nhiều nhà văn Mỹ La tinh tách ra khỏi cách nhìn thường thấy của các nhà văn Chicano gốc Mễ Tây Cơ vốn là những người có khuynh hướng lãng mạn, bênh vực người bản địa, và có quan điểm chính trị khuynh tả.  Ngược lại văn của người Mỹ gốc Cuba thường mang cái nhìn có tầm vóc quốc tế, khôi hài, và bảo thủ về mặt chính trị.  Hồi Ký của Gustavo Pérez Firmat Năm Sau Ở Cuba: Ghi Lại Thời Gian Lớn Lên Ở Mỹ (1995) ca ngợi môn thể thao dã cầu cũng như Havana.  Tựa đề có tính mỉa mai: “Năm Sau Ở Cuba” là câu người Cuba lưu vong hay dùng khi nghĩ đến ngày họ chiến thắng trở về xứ.  Tác phẩm Gia Đình Pérez (1990) của Christine Bell (1951-) mô tả chân tình những gia đình người Cuba sống lưu vong ở Miami thật lộn xộn – có ít nhất một nửa trong số họ mang tên Pérez.  Những tác phẩm gần đây của nhà văn Oscar Hijuelos (1951-) gồm có Mười Bốn Chị Em Của Emilio Montez O’Brien (1993), nói về những người Mỹ gốc Cuba-Ái Nhĩ Lan, và Lễ Giáng Sinh Của Ông Ives (1995), kể về một ông cụ có con trai bị chết.

----

*Antigua is one of the 2 major islands that make up the Caribbean nation of Antigua and Barbuda. Ringed with coral reefs, the island is known for its many sandy beaches. Set along English Harbour, restored Nelson’s Dockyard, which Admiral Horatio Nelson made his base in the 1780s, includes a marina and the Dockyard Museum. Trails lead up to Shirley Heights, a former military lookout with panoramic views.

**Sugar cane dominates the economy described in the novel; the title, The Farming of Bones, is explained in Chapter 10 when Amabelle refers to process of growing, burning, and cutting cane as "travay te pou zo", or "the farming of bones".

https://en.wikipedia.org/wiki/The_Farming_of_Bones

It is 1937 and Amabelle Désir, a young Haitian woman living in the Dominican Republic, has built herself a life as the servant and companion of the wife of a wealthy colonel. She and Sebastien, a cane worker, are deeply in love and plan to marry. But Amabelle's  world collapses when a wave of genocidal violence, driven by Domi**nican dictator Rafael Trujillo, leads to the slaughter of Haitian workers. Amabelle and Sebastien are separated, and she desperately flees the tide of violence for a Haiti she barely remembers.

Already acknowledged as a classic, this harrowing story of love and survival—from one of the most important voices of her generation—is an unforgettable memorial to the victims of the Parsley Massacre and a testimony to the power of human memory.

---

Những nhà văn gốc Puerto Rico gồm Nicholasa Mohr (1938-) với tác phẩm Nghi Thức Để Tồn Tại: Hồ Sơ Của Người Phụ Nữ (1985) kể về cuộc đời của sáu phụ nữ người Puerto Rico, và Rosario Ferré  (1938-), tác giả quyển Con Búp Bê Trẻ Nhất (1991).  Những nhà văn trẻ hơn gồm có Judith Ortiz Cofer (1952-) là tác giả quyển Múa Thầm Lặng: Hồi Tưởng Ít Nhiều Về Thời Thơ Ấu Ở Puerto Rico (1990), và quyển Món Ăn Nguội Của Châu Mỹ La Tinh *(1993), kết hợp vừa thơ vừa truyện ngắn.  Nhà thơ và nhà viết nghị luận Aurora Levins Morales (1954-) viết về Puerto Rico theo cách nhìn toàn cầu của một người Do thái. 

Tác giả nổi tiếng nhất gốc người Cộng hòa Dominica là Julia Alvarez (1950-).  Trong tác phẩm Bằng Cách Nào Các Cô Gái García Mất Đi Giọng Nói Bản Xứ Của Họ (1991), ta thấy những phụ nữ thượng lưu Dominica đã phải vất vả thích nghi với cuộc sống tại thành phố New York. Tác phẩm ¡Yo! (1997) quay trở lại các chị em García, tìm hiểu về danh tính qua câu truyện của 16 nhân vật.  Junot Diaz (1948-) cho chúng ta một cái nhìn khắt khe hơn trong tập truyện Chết Chìm (1996) kể về các thanh niên sống trong khu ổ chuột ở New Jersey và Cộng hòa Dominica.

------

*Judith Ortiz Cofer's "The Latin Deli: An Ars Poetica" is about just that kind of soul food, the kind of stuff that feeds your spirit and keeps you going—even if you're a stranger in a strange land. Her poem, which was first published in 1993, details just how important your local corner deli might be.

Through her beautifully lyrical writing, Judith Ortiz Cofer tells us of the women's lives that entangled with hers in El Building in Paterson, New Jersey.

A community transplanted from what they now view as an island paradise, these Puerto Rican families yearn for the colors and tastes of their former home. As they carve out lives as Americans, their days are filled with drama, success, and sometimes tragedy. A widow becomes crazy after her son is killed in Vietnam, her remaining word "nada." Another woman carries on after the death of her husband, keeping their store, filled with plantain, Bustello coffee, jamon y queso, open as a refuge for her neighbors. And there are Cofer's stories of growing up with a dictatorial and straying father, a caring mother, and a love for language that will lead to a career as a teacher and writer.  https://wwnorton.com/books/The-Latin-Deli

** In “Drown,” Junot Díaz suggests that intimacy can be both protective and limiting. While Yunior's close and often codependent relationships with his mother and Beto at first provide him with stability and structure for his life, they sour as he grows.

---

 Những nhà văn Mỹ La-tinh nổi bật ở Mỹ vào những thập niên 1960 – Jorge Luis Borges của Argentina, Gabriel García Márquez của Columbia, Pablo Neruda của Chile, và Jorge Amado của Brazil-- đã giới thiệu với các tác giả Mỹ chủ nghĩa hiện thực phù phép, khuynh hướng sáng tác siêu thực, nhạy cảm về khác biệt giữa Bắc và Nam bắn cầu, và sự trân quý đối với văn hóa bản địa.  Từ khi được ái mộ lần đầu, các nhà văn nữ và da màu đã tìm thấy độc giả cho truyện của họ, trong số đó có tiểu thuyết gia sinh trưởng tại Chile Isabel Allende (1942-).  Là cháu của cố tổng thống Chile ông Salvador Allende bị ám sát năm 1973, Isabel Allende đã hoài niệm lại lịch sử đẫm máu của đất nước mình qua tác phẩm La Casa De Los Espíritus (1982), được dịch sang tiếng Anh tựa là Ngôi Nhà Của Các Vong Linh (1985).  Các tác phẩm về sau (thoạt đầu được viết và xuất bản bằng tiếng Tây ban nha) gồm Eva Luna (1987), Đứa Con Gái Của Số Mệnh * (1999), có bối cảnh là cuộc săn vàng ở California năm 1849.  Văn phong giàu hình ảnh ấn tượng và quan điểm chú trọng về người phụ nữ đã làm Allende được nhiều độc giả Mỹ ưa chuộng.

----

*https://en.wikipedia.org/wiki/Daughter_of_Fortune